Niets

 

‘Niets’ blijkt te gaan over een gruwelijke gebeurtenis die aan het begin van het stuk nog wat wordt verdoezeld. De jonge Pierre Anthon, een leerling uit het tweede middelbaar, doet in de klas de uitspraak ‘Er bestaat niets van betekenis, dat had ik al lang door. En daarom heeft het geen zin om iets te doen, dat heb ik net begrepen.’ Hij loopt vervolgens het lokaal uit om in een pruimenboom te gaan zitten. Dit is voor zijn klasgenoten een aanzet om te laten zien dat hij ongelijk heeft. Ze besluiten om het tegendeel te bewijzen en te werken aan een ‘berg van betekenis’. Het verhaal van Pierre Anthon krijgt al snel een dramatische wending die ik hier uiteraard niet wil spoilen.

Dit stuk uit 2017 is gebaseerd op het boek van Janne Teller -een tijdlang verboden schoollectuur- en wordt gespeeld door hetpaleis & De Nwe Tijd. We zien 5 jonge, in het zwart geklede acteurs naast elkaar op het podium staan. Een leeg en donker decor maakt al snel duidelijk dat het verhaal boven de omkadering gaat.

De catchy opener ‘jullie zijn voor niets gekomen', vond ik al meteen dubbelzinnig en filosofisch. De hele voorstelling lang heb ik geprobeerd om te kijken door de ogen van een twaalfjarige leerling. De intro was best moeilijk te verteren en zelfs wat aan de langdradige kant. Het was een haast filosofische aframmeling van de woorden ‘iets’ en ‘niets’ in al hun mogelijke betekenissen. Net op het moment dat je hoopt dat er ook nog echt ‘iets’ gebeurt, begint -gelukkig- het eigenlijke verhaal. Je voelt een wending in het taalgebruik en het wordt verstaanbaarder.

Ik koos voor dit stuk omdat de titel verwachtingen schiep. Daarnaast bekeek ik het met het oog op bruikbaarheid in de klas. Persoonlijk heeft het mij wel cultureel verrijkt omdat ik dit soort theater zelf niet vaak uitkies. Jezelf verrijken betekent tenslotte ook openstaan voor nieuwe dingen.

Ondanks het moeilijke thema neemt deze filosofische voorstelling een goed gevonden aanloop om jongeren mee te krijgen in de grote vraagstukken. Heel wat levensvragen passeren hier de revue. Het stuk gaat over de zinloosheid van het bestaan en is vrij heftig. Ik vraag me daarom ook af of twaalfjarigen hier al klaar voor zijn. Het is bovendien ook een voorstelling van anderhalf uur. Ik had naar het einde toe moeite om te blijven kijken omdat het langdradig was en het bovendien overkwam als ‘droog’ theater zonder decor of muziek. Zonder afleiding is het dus best pittig om geboeid te blijven. Ik vrees dat mijn leerlingen al lang stiekem op hun smartphone zitten te tokkelen.

Ik bekeek deze voorstelling online, een dankbaar alternatief in coronatijd. Of ik dit in de klas zou bekijken? Dat denk ik niet, dan ontbreekt de totaalervaring en de omkadering van het hele theatergebeuren. Theater beleven staat toch ook gelijk aan de bijhorende theatercodes, zeker voor jongeren.

Dit stuk geeft zeker een aanzet om in de klas op verder te gaan en haalt verschillende leerplandoelen aan. Het thema laat toe om vakoverschrijdend te werken. Op de webstek van hetpaleis staat bijkomend heel wat prachtig uitgewerkt lesmateriaal.

Ik onthoud een belangrijke boodschap: alles is te herleiden tot iets en niets. Een mooie aanzet tot filosofische gesprekken in de klas.

Link naar het stuk: NIETS (2017). Bekeken op 11 november 2020, op https://vimeo.com/210896147